Pradzieje Bud Łańcuckich i Korniaktowa

Wiadomości o dziejach najstarszych winny bazować na źródłach archeologicznych. Tereny te miały szczęście do tego rodzaju badań. Za sprawą ks. Józefa Matuszka, który na swoim polu znalazł uzbrojenie wojownika z IV wieku naszej ery, wyniki wykopalisk przedstawione są na rycinach:

Urny z wykopalisk w Budach Łańcuckich Rys. K. Osiński

Ryc. 8 – Fragment urny (popielnicy). Urna ta wyróżnia się z pośród innych znalezionych wielkością i była wypełniona kośćmi białymi oraz zwietrzałymi, koloru siwawego (niebieskiego). Ryc. 9 – Urna typowa z okresu wczesnohistorycznego. Ryc. 10 – Fragment urny, znalezionej wśród kości rozrzuconych. Ryc. 11, 12 – Fragmenty, szyjek urn potłuczonych.

Przedmioty żelazne z wykopaliska ciałopalnego Rys. Wład. Niemczyński

Ryc. 1 – Miecz rytualny dwukrotnie pogięty. Ryc. 2 – Umbo od tarczy Ryc. 3 – Imacz tarczy Ryc. 4 – Grot od włóczni Ryc. 5 – Ostrogi Ryc. 6 – Ostrogi Ryc. 7 – Nożyk

Z wykopaliska ciałopalnego Rys. K. Osiński

Ryc. 1 – Miecz żelazny Ryc. 1a – Przekrój ostrz miecza Ryc. 2 – Umba od tarczy Ryc. 2a – Nit umby Ryc. 3 – Imacz tarczy Ryc. 3a – Nit imacza Ryc. 4 – Grot od włóczni Ryc. 5 – Ostrogi Ryc. 6 – Ostrogi Ryc. 7 – Nożyk

Po zbadaniu porównawczym wykopalisk z Bud Łańcuckich ustalić można, że pochodzą z epoki młodszego okresu cesarstwa rzymskiego tj. między 200-400 r. po Chrystusie. Wykopaliska znamionują kulturę lateńską, w czasie której wojowników palono w pełnej zbroi na stosie, a następnie pozostałości jak kości, broń i urny wrzucano do jam całopalnych.
Czy wykopaliska z Bud Łańcuckich są pozostałością po Gotach ze Skandynawii, czy Germanach, czy też należy je odnieść do drugiej fali Gotów ciągnących nad Bałtyk, czy wreszcie do wyzwalających się Słowian nie da się na razie ustalić.

Położenie Parafii, Budowa Geologiczna i Rzeźba Terenu

Współczesny krajobraz jest wynikiem złożonych warunków przyrodniczych, historii rozwoju osadnictwa oraz przestrzennych form organizacji życia. Obszar parafii obejmuje północny skraj Pradoliny Podkarpackiej oraz fragment Płaskowyżu Kolbuszowskiego, które wchodzą w skład obniżenia Kotliny Sandomierskiej. W skład parafii wchodzą wsie: Budy Łańcuckie Płn. i część Płd. strony Wisłoka, Korniaktów Płn. oraz część Zmysłówki, położona od południowej strony lasu, która w 1951 r. zmieniła nazwę na Budy Łańcuckie. Całość parafii za wyjątkiem północnej części Korniaktowa i Bud Łańcuckich leży w obrębie rozległej doliny Wisłoka. Liczne starorzecza świadczą o częstych zmianach koryta i wielowiekowych zmaganiach się ludności z powodziami.
Obszar parafii leży w obrębie Zapadliska Przedkarpackiego. Forma ukształtowania terenu została wykorzystana przez Wisłok, którego dolina na tym odcinku pokrywa się z jej przebiegiem. Rynnę Podkarpacką urozmaicają liczne starorzecza, które w okolicy Korniaktowa, Bud i Świętoniowej cechuje różny stopień zachowania i różne rozmiary. Wskazuje to na częste zmiany biegu rzeki i przesuwanie się koryta rzeki na północ. Ostatnia zmiana koryta rzeki na granicy Bud i Świętoniowej w miejscu zwanym "Pelców bród" wystąpiła w roku 1899.